Digitaal toegankelijke en transparante overheid
Vanuit de landelijke overheid ligt de laatste jaren steeds meer de nadruk op transparantie en digitale toegankelijkheid van overheidsorganisaties. Want burgers en bedrijven hebben er recht op te weten welke informatie over hen is verwerkt, hebben recht op informatie over wat er in hun buurt (of: directe leefomgeving) gebeurt en ook dat zij op een eenvoudige, makkelijke manier toegang hebben tot (digitale) overheidsdiensten.
Drie belangrijke wetten op dat terrein zijn in de afgelopen jaren in werking getreden:
- de Wet open overheid (Woo), die overheden verplicht om behalve op verzoek ook pro-actief een aantal categorieën informatie te publiceren;
- de Wet elektronische publicaties (Wep), die de publicatie van formele besluiten regelt;
- de Wet modernisering elektronisch bestuurlijk verkeer: die de gemeente verplicht voor alle diensten en producten een digitaal kanaal in te richten.
Deze drie wetten implementeren wij stapsgewijs steeds verder in onze gemeentelijke organisatie.
Wet open overheid
Iedereen heeft recht op informatie over wat de overheid doet, hoe ze dat doet en waarom. Overheidsorganisaties moeten die informatie uit zichzelf geven of informatie geven als iemand daarom vraagt. De informatie is dan openbaar. Dat is geregeld in de Wet open overheid (Woo). In deze wet bestaan twee vormen van openbaarmaking van informatie: actieve en passieve openbaarmaking. Bij passieve openbaarmaking gaat het om het delen van documenten nadat hiertoe een verzoek is gedaan. Bij actieve openbaarmaking stelt de overheid de documenten op voorhand beschikbaar zonder dat hieraan een verzoek daartoe aan vooraf ging.
Voor de implementatie van de Woo zijn in de afgelopen jaren de nodige stappen gezet om te kunnen voldoen aan de vereisten van de wet. Daarbij is in eerste instantie de aandacht uitgegaan naar passieve openbaarmaking. Hiervoor zijn nieuwe technieken geïmplementeerd die het proces beter ondersteunen zoals verbeterde, intelligente tooling voor het anonimiseren van documenten en een verbeterde oplossing om deze vervolgens te publiceren. Deze oplossingen gebruiken we vervolgens om ook de actieve openbaarmaking te ondersteunen.
We volgen met deze implementatie het stappenplan zoals de landelijke overheid dit voorschrijft; een proces dat nog enige jaren in beslag neemt. De Woo vraagt veel van de gehele gemeentelijke organisatie, zowel ambtelijk als bestuurlijk. Met name de actieve openbaarmaking. Alle communicatie-uitingen, zowel intern en extern, vallen onder het regime van de Woo en als organisatie staan we hier dus voor een grote verandering in bewustwording en handelen. Meer leest u hierover in paragraaf 9 Wet open overheid.
Sinds eind 2024 zijn de eerste vijf informatiecategorieën van de Woo verplicht openbaar. Gemeente Neder-Betuwe voldoet hieraan. De volgende twaalf informatiecategorieën (tweede tranche Wet open overheid) moeten naar verwachting in het voorjaar van 2026 verplicht openbaar zijn. We werken eraan tijdig hieraan te voldoen.
Wet elektronische publicaties
De Wet elektronische publicaties (Wep) is sinds 1 januari 2021 van kracht. De Wep verplicht gemeenten om alle wettelijk voorgeschreven bekendmakingen, mededelingen en kennisgevingen van (voorgenomen) besluiten die niet tot één of meer belanghebbenden zijn gericht, in een officieel elektronisch publicatieblad te plaatsen. Wij maken Verordeningen al op deze wijze bekend. De Wep verplicht ook kennisgevingen te publiceren. Voorgenomen besluiten moeten met bijbehorende stukken zowel fysiek als elektronisch ter inzage liggen.
De implementatie van de Wep is in onze gemeente voor een belangrijk deel afgerond. Voor de digitale terinzagelegging van voorgenomen besluiten en bijbehorende stukken maken we gebruik van een publicatieplatform dat voor de Woo is geïmplementeerd.
Wet modernisering elektronisch bestuurlijk verkeer
De Wet modernisering elektronisch bestuurlijk verkeer (Wmebv) regelt dat burgers en bedrijven hun zaken die ze met de overheid moeten doen, digitaal kunnen afhandelen. Zij krijgen daarmee het recht officiële berichten, zoals aanvragen voor vergunningen en bezwaarschriften, elektronisch aan het bestuursorgaan te zenden. Daarnaast blijft de mogelijkheid deze zaken per post te sturen. Dus burgers en bedrijven hebben de keuze tussen de digitale en papieren weg.
Voor Neder-Betuwe ondersteunen we de digitale weg door het aanbieden van elektronische formulieren waarmee burgers en bedrijven een aanvraag, verzoek of melding kunnen indienen. Op deze manier is inmiddels een groot deel van onze dienstverlening gedigitaliseerd. We werken nu aan het verder digitaliseren van de achterliggende processen waarmee we niet alleen voldoen aan de Wmebv maar ook aan een betere, efficiëntere én veilige dienstverlening.